Bij iedere persoon die nierfunctievervangende een behandeling krijgt, wordt overwogen of hij/zij in aanmerking kan komen voor een niertransplantatie: een ruilnier. Afhankelijk van de leeftijd en de medische toestand van de nierpatiënt, wordt een balans gemaakt tussen de voordelen en de nadelen van een niertransplantatie.
Aangezien er meer kandidaten zijn voor een ruilnier dan er aanbod is, is er uiteraard een "wachtlijst". De gemiddelde wachttijd bedraagt momenteel meer dan 3 jaar. Bij een niertransplantatie wordt een nier van een andere persoon (de donor genaamd) door een chirurgische operatie ingebracht in het lichaam van de nierpatiënt. Deze donor kan een nog levende persoon zijn die één van zijn/haar gezonde nieren afstaat, maar het kan ook een persoon zijn die hersendood is, maar van wie de organen nog goed functioneren.
Iemand kan als levende donor optreden als hij/zij verwant is met de patiënt (vb ouders, partners, ....). Er mag geen enkel vermoeden zijn van dwang of financiële verplichting om tot het wegschenken van de nier over te gaan. De donor en de patiënt moeten dan ook een psychologische test ondergaan om de "vrijwilligheid" van het wegschenken van het orgaan na te gaan. Eens men het eens is dat de donor enkel nobele bedoelingen heeft en er geen dwang is, zal de donor ook volledig medisch worden onderzocht om zeker te zijn dat de ingreep en het verwijderen van één van de twee nieren hem/haar geen schade zal toebrengen.
Voor mensen die geen geschikte levende donor hebben, doen we beroep op organen van hersendode patiënten. De organen van deze donoren worden toegewezen via een complex maar rechtvaardig systeem dat rekening houdt met de "match" of overeenkomst tussen de weefsels van de donor en de patiënt. Veel hangt ook af van de tijd dat de patiënt al aan de dialyse is en de afstand tussen de plaats waar de donor en de patiënt zich bevinden. Dit systeem wordt gecoördineerd door Eurotransplant, een internationale organisatie waar o.a. België, Nederland en Duitsland toe behoren.
De transplantatie zelf gebeurt in een universitair ziekenhuis. Eens de toestand na transplantatie gestabiliseerd is, wordt de patiënt terug doorverwezen voor verdere opvolging naar zijn eigen nefroloog in zijn eigen dialysecentrum dicht bij huis.
