Geachte Mevrouw de Minister,
Vanuit het Jan Yperman Ziekenhuis in Ieper wensen wij onze bezorgdheid te uiten.
Na een aantal bijzonder intense weken, merken we dat we naar een nieuwe fase evolueren in deze COVID-crisis. Een gefaseerde opstart wordt stilaan mogelijk, dewelke wij dan ook volop ondersteunen en voorbereiden.
Nu uit onderzoek van de Universiteit van Antwerpen gebleken is dat slechts 3% van de Belgen immuun is voor het coronavirus, lijkt de nodige 50, 60 of 70 procent groepsimmuniteit om de epidemie te zien uitdoven nog veraf.
Een gefaseerde hervatting is dan ook noodzakelijk, gezien nu reeds duidelijk blijkt dat de strijd tegen het coronavirus voor ‘collateral damage’ in andere gezondheidsdomeinen zorgt. We moeten namelijk ook ten opzichte van de niet-COVID-patiënt onze maatschappelijke opdracht verder kunnen blijven opnemen. Het ziekenhuis wil een breed zorgaanbod voor alle patiënten waarborgen. We willen ook het signaal geven dat onze instelling een veilige plaats is waar mensen in vertrouwen kwalitatieve zorg kunnen genieten.
Wij willen en kunnen dan ook niet wachten op een leven ná Corona, maar dienen ons voor te bereiden op een leven mét Corona.
Strenge gezondheidsmaatregelen
Tal van bedrijven in de voedings-, distributie-, en andere sectoren werken zich uit de naad om ons ziekenhuis van het nodige te voorzien, zodat wij zo optimaal mogelijk kunnen blijven ‘zorgen’. Het is echter duidelijk dat ook zij allen geïmpacteerd worden door deze crisis, want niet al hun afdelingen konden effectief aan de slag blijven.
Dit geldt ook, en nog meer, voor de andere sectoren die binnenkort gelukkig opnieuw aan de slag kunnen op voorwaarde dat zij dit in zo veilig mogelijke omstandigheden kunnen doen. Veilig werken is echter enkel mogelijk als nu ten volle wordt ingezet op strenge gezondheidsmaatregelen: “social distancing” en perfecte handhygiëne blijven dan ook de sleutelprincipes, in het belang van de continuïteit van álle Belgische ondernemingen.
Testen primordiaal voor heropstart
Naast het verhogen van de standaard voor (basis-)hygiënemaatregelen zijn we overtuigd dat er maximaal moet ingezet worden op testen, als motor voor het verder in kaart brengen en bestrijden van het coronavirus. Zowel de PCR-testen als de serologische testen kunnen de heropstart van het economische, educatieve, culturele en sociale leven faciliteren en een heropflakkering van de epidemie helpen vermijden of minstens bijdragen tot een snelle detectie en - hopelijk - ook het indijken ervan.
De vlotte toegankelijkheid tot en terugbetaling van PCR-testen om zieken, maar ook minimaal symptomatische personen, te detecteren is absoluut noodzakelijk zodat verdere verspreiding van de besmetting kan voorkomen of geminimaliseerd worden en om op te volgen hoe het aantal besmette personen verder evolueert. In dat kader is het ook belangrijk om het testen open te zetten voor ambulante patiënten die, zoals recente studies aantonen, de motor van de epidemie zijn. Op deze manier kan tijdens de heropstartfase snel en adequaat bijgestuurd worden en kunnen de maatregelen ook aangepast worden zodat de grenzen van onze gezondheidszorg (IZ-capaciteit en beschikbare bedden) niet overstegen worden.
De serologische testen maken het dan weer mogelijk om het aantal personen te meten die de besmetting doorgemaakt hebben, zodat ook de evolutie van de ‘groepsimmuniteit’ verder kan ingeschat worden. Naast de tijdswinst die gerealiseerd wordt door nu al volop in te zetten op deze (goedkopere) serologische testen mag ook de gemoedsrust die deze zullen brengen voor de bevolking in deze onzekere tijd niet onderschat worden.
Grote meerwaarde ziekenhuislaboratoria in deze crisis
We willen hierbij benadrukken dat de ziekenhuizen en de erkende laboratoria voor klinische biologie een belangrijke rol te spelen hebben bij het aanbieden, analyseren en rapporteren van deze testen. Voor deze testen al te eenzijdig kijken naar de industriële of farmaceutische laboratoria - die niet aan dezelfde kwaliteits- en accrediteringsvereisten moeten voldoen - zou een gemiste kans zijn, zowel op het vlak van expertise-benutting en -uitbouw als op het vlak van financiering van de ziekenhuizen.
De erkende ziekenhuislaboratoria werken binnen een strikt kwaliteitssysteem (ISO15189:2012) met vereisten voor zowel de pre-analytische (correcte afname en afnamemateriaal), analytische als post-analytische fase (tijdige en digitale rapportering via de gebruikelijke informaticasystemen zodat resultaten ook vlot beschikbaar zijn voor alle gezondheidsmedewerkers). Deze erkende ziekenhuislaboratoria zijn ook bij uitstek goed geplaatst om in samenwerking met Sciensano en academische onderzoeksinstellingen gegevens aan te leveren (bijvoorbeeld via HD4DP), testen te valideren, de epidemie zo granulair mogelijk in kaart te brengen en onderzoek over het SARS-CoV-2-virus te ondersteunen. Dat zal zeker ook zo zijn wanneer nieuw ontwikkelde vaccinatiestrategieën op werkzaamheid zullen moeten worden getest.
Hoe efficiënt testcapaciteit uitbouwen?
We vragen dan ook dat de overheid maximaal inzet op preventieve voorzorgsmaatregelen en dat ze ervoor zorgt dat de testcapaciteit in de erkende ziekenhuislaboratoria kan opgedreven worden, onder meer door het verzekeren van de bevoorrading van afnamematerialen en de noodzakelijke reagentia. Hiernaast vragen wij aan de overheid dat de ziekenhuizen preferentieel ingeschakeld worden in het testen en dit breed en op brede aanvraag. Op deze manier kan niet alleen op korte termijn een efficiënte en wijd vertakte testcapaciteit uitgebouwd worden, maar kan ook op lange termijn een strategisch informatie- en onderzoeksysteem opgezet worden dat deze COVID-epidemie, en eventuele andere toekomstige epidemieën, in kaart kan brengen en opvolgen en ook de beleidsbeslissingen hierover verder kan voeden en onderbouwen.
Proactief handelen, flexibiliteit én optimisme vormen in deze tijden de overlevingsstrategie bij uitstek. We vragen u dan ook om dit krachtig signaal niet te negeren en hopen van harte om, met uw steun, in de komende weken de omstandigheden te kunnen creëren om verder te kunnen evolueren naar een “nieuw normaal”.
Met vriendelijke groeten,
Frederik Chanterie, Algemeen Directeur
Dr. Ilke Montag, Hoofdarts
Dr. Jan Capoen, Voorzitter Medische Raad
