Onder longchirurgie verstaan we alle chirurgische ingrepen van de borstkas en de longen. Het betreft zowel goedaardige aandoeningen, zoals bv een klaplong, als kwaadaardige aandoeningen, bv longkanker.
Binnen het Jan Yperman Ziekenhuis wensen wij alle longpathologie op een multidisciplinaire manier te benaderen. Hiervoor werken we intensief samen met andere specialisten zoals bv longartsen, oncologen en radiologen. Op deze website willen we verder ingaan op de technische aspecten van je operatie.
De laatste jaren is er een zeer snelle evolutie opgetreden in de wijze waarop een longingreep wordt uitgevoerd. Waar vroeger een grote insnede gemaakt werd, wordt de ingreep nu via 1 tot 3 kleine insnedes uitgevoerd. We noemen deze ingreep een thoracoscopie of kijkoperatie. Bovendien wordt alle zorg voor en na je ingreep volgens een specifiek zorgpad georganiseerd. Wij baseren ons hiervoor reeds enkele jaren met succes op het ERAS programma. ERAS is een afkorting van Enhanced Recovery After Surgery. Dit programma is een kwaliteitsprogramma rond een operatie waarin alle factoren die een positieve invloed hebben op je herstel zijn samengebracht.
1/ Kwaliteitsvolle zorg voor de operatie
Het volledige perioperatieve verloop wordt door je behandelende arts met je besproken.
Inschatten van het risico van de ingreep en optimalisatie van de algemene conditie:
Naast de uitgebreidheid van de ingreep bepaalt ook je algemene conditie hoe voorspoedig jouw herstel verloopt. Je arts zal op klinische basis en op basis van functionele testen je algemene conditie inschatten . Vaak zien we dat door de ziekte en/of de reeds uitgevoerde behandelingen de eetlust en het activiteitsniveau afneemt. Indien nodig zal voorgesteld worden om voor de ingreep zelf je activiteiten te verhogen of een kort revalidatieschema te verhogen. Mogelijk wordt er ook voedingsadvies meegegeven.
Elke patiënt wordt voor de ingreep verwezen naar onze kinesitherapeut. Hier worden specifieke ademhalingsoefeningen aangeleerd die je zullen helpen bij je postoperatief herstel.
Om je longfunctie te optimaliseren, vragen we om 4 weken voor de ingreep niet te roken en om 4 weken alcohol consumpties te beperken.
Preoperatieve raadpleging bij de anesthesist
In het Jan Yperman Ziekenhuis voorzien wij een preoperatief nazicht door de dienst anesthesie. Zo krijg je alle uitleg over de al dan niet te nemen medicatie. En is je dossier volledig voorbereid voor de ingreep.
2/ Kwaliteitsvolle zorg de dag van de ingreep:
Vermijden van langdurig nuchter zijn
Vaste voeding mag ingenomen worden tot 6 uur voor de ingreep. In de praktijk vragen we niet meer te eten vanaf middernacht. Water drinken mag tot 2 uur voor ingreep.
Checklijst
OP de dag van de ingreep zal op meerdere momenten een cheklijst met je doorlopen worden. Het kan zijn dat je meerdere keren op dezelfde vragen dient te antwoorden. Dit om de patiëntveiligheid te optimaliseren. In dit kader wordt vlak voor de ingreep met het hele team een “time-out” procedure doorlopen.
Narcose
De ingreep gebeurt onder volledige narcose. Je wordt onmiddellijk na de ingreep in de operatiezaal wakker gemaakt.
Pijnbestrijding en katheters
Het vermijden van pijn na de ingreep is heel belangrijk. Pijn belemmert een goede ventilatie van de onderste delen van de long, zeker bij bedlegerige patiënten. Mobilisatie en adequate pijnbestrijding zijn dus heel belangrijk voor een vlot herstel.
Bij het verwijderen van een volledige kwab van de long (lobectomie) wordt een epidurale katheter geplaatst. Dit gebeurt in de operatiezaal terwijl je wakker bent. Dit heeft als voordeel dat de er lokale pijnstilling thv de thoraxwand toegediend wordt. Onder narcose wordt een blaassonde en een arteriële katheter thv de pols geplaatst. Indien de kwab via 1 insnede van een 7 tal cm verwijderd wordt, kan gekozen worden geen epidurale katheter te plaatsen.
Bij het verwijderen van een klein stukje longweefsel, ook wel een wigresectie genoemd, wordt geen epidurale katheter geplaatst. Deze ingreep is immers van korte duur en weinig ingrijpend. Tijdens de ingreep wordt een “paravertebraal blok” geplaatst door de anesthesist of door de chirurg. Bij deze techniek wordt de thoraxwand ook plaatselijk verdoofd, doch dit slechts voor een aantal uren. Deze techniek heeft als voordeel dat er geen blaassonde geplaatst dient te worden. Bij een wigresectie worden enkel 2 perifere infusen geplaatst.
Minimaal invasieve techniek : kijkoperatie
In het Jan Yperman Ziekenhuis worden alle longingrepen in de regel via een kijkoperatie uitgevoerd.
Bij een wigresectie worden twee insnedes van een tweetal cm gemaakt. Bij een lobectomie worden standaard 2 kleine insnedes van 1.5 cm en een 5-tal cm gemaakt.
Ontwaken
Je wordt onmiddellijk na de ingreep in de operatiezaal wakker gemaakt. Na een lobectomie wordt je voor één nacht naar de dienst intensieve zorgen gebracht. Na een wigresectie wordt je naar de ontwaakzaal gebracht. Na een tweetal uur wordt je naar je kamer gebracht.
Eten en drinken
Het ERAS programma bevat een aantal elementen die erop gericht zijn misselijkheid na de operatie te voorkomen. Toch kan het niet altijd voorkomen worden.
Na het ontwaken, mag je een beetje water drinken. Indien dit zonder problemen verloopt kan een lichte maaltijd verkregen worden een zestal uur na de ingreep. Je voelt zelf of je in staat bent te eten.
Mobilisatie
Twee uur na de ingreep zal je samen met de kinesist ademhalingsoefeningen uitvoeren in bed. Tijdens de operatie wordt immers geen lucht in de geopereerde long gelaten. Het is belangrijk dat deze na de ingreep terug goed open staat. Indien haalbaar zal je de avond van de operatie opzitten in de zetel.
3/ Kwaliteitsvolle zorg de dagen na de ingreep
Eten en drinken
De dag na de ingreep mag je normaal eten en drinken.
Katheters en drains
Om de mobiliteit te bevorderen streven we ernaar de infusen, katheters en drains zo snel mogelijk te verwijderen. Hierbij houden we uiteraard rekening met uw klinische toestand.
Na een lobectomie kan er tijdelijk wat lucht lekken vanuit de geopereerde long. We noemen dit een luchtlek. Bij het merendeel van de patiënten is dit luchtlek verdwenen na twee dagen. De thoraxdrain wordt dus in principe na twee dagen verwijderd. Vermits de aanwezigheid van een thoraxdrain tussen de ribben aanleiding geeft tot pijn, blijft de epidurale katheter en dus ook de blaassonde en het infuus aanwezig tot na het verwijderen van de drain. De epidurale katheter wordt ten laatste na de derde dag verwijderd.
Bij een wigresectie wordt, afhankelijk van een mogelijk luchtlek, de thoraxdrain de dag na de ingreep verwijderd. Het infuus wordt eveneens verwijderd. De dag na de ingreep ben je dus in principe vrij van katheters. Pijnstilling wordt in pilvorm toegediend.
Mobilisatie
De dag na de ingreep zal je onder begeleiding van de kinesitherapeut starten met wandelen op de gang. Voor ontslag zal je met de kinesitherapeut trappen doen.
Ontslag
Na een wigresectie mag je het ziekenhuis na een drietal dagen verlaten. Na een lobectomie na een vijftal dagen. Uiteraard is elke patiënt en elke ingreep uniek en kan de duur van de opname hier dus van af wijken.
Je mag het ziekenhuis verlaten indien aan volgende voorwaarden voldaan is
4/ Kwaliteitsvolle zorg na ontslag
In principe heb je thuis weinig extra zorg nodig. Bij ontslag kan je wandelen en lichte huishoudelijke taken uitvoeren. Je mag je ook buitenhuis begeven. Hoewel de ingreep op minimaal invasieve wijze verloopt en de ziekenhuisopname kort is, moet men toch nog met een herstelperiode rekening houden. Deze bedraagt een viertal weken na een wigresectie en een drietal maand na een lobectomie. Het is hierbij zeer belangrijk dat je dagelijks zelf aan je conditie werkt. Dit kan door te wandelen, te fietsen op de hometrainer… Probeer zo snel mogelijk je dagelijks ritme terug te vinden maar hou er rekening mee dat je meer vermoeid zult zijn.
Bij ontslag is het resultaat van het microscopisch onderzoek mogelijk nog niet gekend. Er wordt een raadpleging voorzien bij de behandelende pneumoloog na een tweetal weken ter bespreking van het resultaat en de nood aan aanvullende therapie. Na vier weken is een controle voorzien bij de chirurg.
5/ Complicaties
Luchtlek
Bij wegname van een deel van de long wordt een wonde gemaakt op het resterend longweefsel. Het is mogelijk dat hieruit na de ingreep nog lucht lekt. Deze wordt uit de borstholte verwijderd via de thoraxdrain. Indien de lucht zich in de borstholte zou opstapelen zou een klaplong ontstaan. De thoraxdrain kan dus niet verwijderd worden zolang er een luchtlek aanwezig is. De overgrote meerderheid geneest spontaan en vereist geen nieuwe heelkundige ingreep.
Nabloeding
Een nabloeding komt gelukkig zelden voor maar is steeds mogelijk. Zo kan bv 1 van de gemaakte wondjes blijven nabloeden.
Longontsteking
Tijdens de ingreep wordt geen lucht in de long gelaten, waardoor de long plat valt. Na de ingreep dient de long zich terug volledig te ontplooien. Bij bedlegerige patiënten worden de onderste delen van de long minder geventileerd. Zeker na een longingreep is er in dit geval een reële kans op het ontwikkelen van een longontsteking. Zeer belangrijk is dus snelle mobilisatie na de ingreep. Zoals hierboven beschreven krijg je ademhalingskiné en wordt je de dag van de ingreep reeds in de zetel gezet.
DVT en longembolen
Bij langdurige immobilisatie na de ingreep kunnen klonters gevormd worden in de aders van de benen. Ter preventie zal je TED kousen aangemeten worden en krijg je spuitjes in de buik na de ingreep.
Ritmestoornissen
Vermits de longen zich naast het hart bevinden, kan de bezenuwing van het hart wat verstoord worden kort na de ingreep. Dit kan aanleiding geven tot een onregelmatig hartritme en hartkloppingen. Is dit het geval dan zal je hartritme op de kamer via telemetrie gecontroleerd worden. In de meeste gevallen kan hartritme terug normaliseren met medicatie.
Wondinfecties
Deze komen weinig voor. Ter hoogte van de wonde van de thoraxdrain kan wat roodheid optreden, maar deze is meestal te wijten aan wrijving en is niet gebaseerd op infectie. Na het verwijderen van de thoraxdrain kan wat lekkage van pleuravocht uit de wonde optreden. Dit moet gestopt zijn bij ontslag. Ondervind je hiervan last na ontslag, neem dan contact op met je chirurg.
6/ Contactname bij problemen
Ervaar je na ontslag pijn die je je normaal functioneren belemmert, heb je koorts of gaat je algemene toestand achteruit dan raden wij aan contact op te nemen met je behandelend chirurg.
Indien u nog bijkomende vragen heeft, kunt u steeds contact opnemen met de betrokken arts of onco-verpleegkundige.
